जगातील केल्या जाणार्‍या शस्त्रक्रियांमध्ये मध्ये मोतीबिंदू शस्त्रक्रिया ही सर्वात जास्त केली जाणारी शस्त्रक्रिया आहे. मोतीबिंदू म्हणजे काय तर आपल्या डोळ्यांची नैसर्गिक लेन्स ढगाळ बनते आणि त्यामुळे आपल्या स्पष्ट दिसत नाही, अंधुक दिसायला लागते. यावर उपाय म्हणजे मोतीबिंदू शस्त्रक्रिया केली जाते. या मध्ये डोळ्याच्या ढगाळ झालेल्या नैसर्गिक लेन्सला कृत्रिम अशा इंट्राओक्युलर लेन्स (IOL) ने बदलले जाते. आयुष्यात एकदा तरी आपल्या जवळच्यांना किंवा आपल्या स्वत:ला या शस्त्रक्रियेला तोंड देण्याची दाट शक्यता आहे. तर अश्या वेळेस शस्त्रक्रियेमध्ये वापरल्या जाणार्‍या लेंसचे विविध प्रकार ऐकून गोंधळून न जाता एक योग्य निर्णय घेण्यासाठी आज आपण लेन्सेस बद्दल समजून घेऊयात. चला तर जाणून घेऊ मोतीबिंदू शस्त्रक्रियेतील लेन्स चे प्रकार.
मोतीबिंदू शस्त्रक्रियेमध्ये निवडले जाणारे लेन्स हे रुग्णाच्या डोळ्याची रचना आणि दृष्टी सुधारण्यासाठी लागणारर्‍या आवश्यकता तसेच इतर प्राधान्य अशा प्रकारच्या वेगवेगळ्या घटकांवर अवलंबून असते.
1 .मोनोफोकल लेन्स
मोनोफोकल लेन्स हे लेन्स मधील सर्वात मूलभूत प्रकार आहे आणि एकाच अंतरावर स्पष्ट दृष्टी देण्यासाठी डिझाइन केलेले असते – एकतर जवळ, मध्यवर्ती किंवा दूर.
किफायतशीर: सामान्यत मोनोफोकल लेन्स इतर प्रकारांच्या तुलनेत अधिक स्वस्त असते. ज्या लोकांना चष्मा घालविण्यात रस नसेल किंव्हा डोळ्याच्या पडद्याचे काही आजार असतील त्यांच्या साठी हि लेन्स योग्य असेल.
बहुतेक रुग्णांना निवडलेल्या केंद्रबिंदूवर अवलंबून, जवळच्या किंवा मध्यवर्ती कामांसाठी चष्मा लागतो.
2. मल्टीफोकल लेन्स ( Multifocal lenses ) :
मल्टीफोकल लेन्स हे जवळ किंवा दूर अशा विविध अंतरावर स्पष्ट दृष्टी देण्याकरिता डिझाईन केले गेलेले आहेत. मल्टी फोकल लेन्सकडे विविध झोन किंवा रिंग असतात ज्यामुळे डोळ्यांना विविध अंतरावरील वस्तूंवर फोकस करणे सोपे जाते.
चष्म्याची गरज नाही किंवा कमी पडते. ज्या रुग्णांना चष्म्यावरील त्यांचे अवलंबन कमी करायचे आहे त्यांच्यासाठी आदर्श.
काही रुग्णांना विशेषत: रात्री, दिव्यांभोवती चमक किंवा वर्तुळे दिसू शकतात.
जास्त किंमत: मल्टीफोकल लेन्स सामान्यतः मोनोफोकल लेन्सपेक्षा जास्त महाग असतात.
3. टॉरिक लेन्स ( Toric lens ) :
टॉरिक लेन्स हे दृष्टीवैषम्य ( दृष्टिवैषम्य सुधारण्याकरता डिझाईन केले गेलेले आहेत. डोळ्याच्या वक्रतेमध्ये एक सामान्य अशी अपूर्णता म्हणजे दृष्टीवैषम्य. यामुळे डोळ्याचा पुढचा पृष्ठभाग किंवा डोळ्याच्या आतमधील लेन्स एका दिशेमध्ये दुसऱ्यापेक्षा वेगळ्या पद्धतीने वक्र असतात. टोरिक लेन्समध्ये दृष्टीवैषम्य दूर करण्याकरता विविध मेरिडियन मध्ये वेगवेगळ्या शक्ती असतात.
– दृष्टिवैषम्य असलेल्यांना स्पष्ट दृष्टी प्रदान करते व चष्म्याची गरज कमी पडते.
– चांगल्या परिणामांसाठी लेन्स योग्य जागी बसने महत्वाचे असते.
जास्त किंमत: टॉरिक लेन्स बहुतेक वेळा मानक मोनोफोकल लेन्सपेक्षा जास्त महाग असतात.
4. एक्सटेंडेड डेप्थ–ऑफ–फोकस लेन्स [ Extended depth-of-focus (EDOF) lenses ]
या लेन्समध्ये एक सुधारात्मक असा झोन आहे जो अंतर आणि मध्यवर्ती दृष्टी दोन्हीकरिता बनलेला असतो.एक्सटेंडेड डेप्थ-ऑफ-फोकस (EDOF) लेन्स हे रुग्णांना वेगवेगळ्या अंतरावर स्पष्टपणे पाहण्याकरता मदत करू शकतात.
– जवळच्या आणि दूरच्या दृष्टीसाठी चष्म्याची गरज कमी करते.
कमी व्यत्यय: सामान्यत: मल्टीफोकल लेन्सच्या तुलनेत कमी त्रास होतो.
– जवळच्या गोष्टींसाठी चष्मा लागण्याची शक्यता जास्त असते.
किंमत: सामान्यत मोनोफोकल लेन्सपेक्षा जास्त.
योग्य IOL निवडण्यामध्ये तुमची जीवनशैली, जवळ/दूर अंतरांवर बघायची गरज आणि बजेट यासह अनेक घटकांचा विचार करावा लागतो.
*तुमच्या नेत्ररोग तज्ज्ञांचा सल्ला घ्या: तुमच्या दैनंदिन क्रियाकलाप, गरज आणि अपेक्षा या बद्दल तुमच्या डॉक्टर सोबत चर्चा करा. कोणता लेन्स पर्याय तुमच्या जीवनशैलीशी उत्तम जुळतो हे समजण्यात ते तुम्हाला मदत करू शकतात.
*तुमच्या जीवनशैलीचा विचार करा: जर तुम्ही सक्रिय जीवन जगत असाल किंवा विविध अंतरांवर तीक्ष्ण दृष्टी आवश्यक असलेल्या व्यवसायात काम करत असाल, तर दृष्टीची विस्तृत श्रेणी देणारी लेन्स फायदेशीर ठरू शकतात.
*खर्चाचे मूल्यमापन करा: लेन्सची किंमत, संभाव्य अतिरिक्त खर्च आणि तुमचे विमा याचा विचार करणे महत्त्वाचे आहे.
मोतीबिंदू शस्त्रक्रिया तुमच्या जीवनाची गुणवत्ता सुधारू शकते आणि योग्य इंट्राओक्युलर लेन्स निवडणे हा त्या सुधारणेचा एक मुख्य घटक आहे. तुमच्या जीवनशैलीच्या अनुकूल अशी लेंस निवडण्यासाठी तुमच्या नेत्ररोग तज्ञाशी सखोल चर्चा करा.
मोतीबिंदू शस्त्रक्रिया आणि लेन्स पर्यायांबद्दल अधिक माहितीसाठी, www.prismaeyecare.com ला भेट द्या किंवा तुमच्या स्थानिक नेत्ररोग तज्ञाशी संपर्क साधा.
Recommended Eye Hospital: For those seeking treatment, Prisma Eye Care is recognized as the best eye hospital in Baramati, led by Dr. Harshal Rathi. For inquiries, contact Dr. Harshal Rathi at 7378444222 / 7378331000.
